jueves, 17 de mayo de 2012

Entrevista con Arturo e Jose, novos pobladores rurais


Jose, a la izuierda, y Arturo, a la derecha, en su casa de San Sadurniño

Esta é unha entrevista que lle fixemos a unha parella que vive en San Sadurniño. Un deles, Arturo, traballa en Vilarmaior (preto de Pontedeume) e o outro, Jose, na linde entre San Sadurniño e Cerdido, moito máis preto da casa. Isto obrígalles a desprazarse e cremos interesante facerlles unha serie de cuestións de todo tipo acerca do seu municipio e a súa comarca.

-Dende cando vivides en San Sadurniño? Tedes antecedentes familiares no municipio?

Ambos viven desde hace 7 años. La casa en la que viven estaba deshabitada.

-Segundo a vosa percepción, de onde vos sentides? De Ferrol? De Naron? De San Sadurniño?

Arturo se siente naronés mientras que Jose se siente asturiano. El poco tiempo que llevan aquí no les ha hecho olvidar sus orígenes.

-Como veriades a fusión de todos os municipios de Ferrolterra, que daría como resultado un área urbana duns 170.000 habitantes? Prefeririades que San Sadurniño se mantivera ao marxe do tema das fusións?


Tanto Arturo como Jose lo ven correcto siempre y cuando sea necesario.

-Opinades que San Sadurniño gaña poboación na actualidade ou que a perde?

Arturo opina que ahora mismo está ganando, parece que con la crisis las parejas jóvenes prefieren volver al campo y a las aldeas cuando han tomado la decisión de no ir a trabajar al extranjero o a otra ciudad. Además Sansa está cada vez mejor comunicada, no es un municipio alejado como muchos otros en Galicia. Jose también opina que gana población que proviene de la ciudad por la ventaja que supone la cercanía de la autovía Ferrol – Vilalba..

-Gustaríavos vivir e traballar en San Sadurniño no futuro? Como describiriades a vida no rural?

A Arturo le gusta la vida rural porque le gusta el contacto con la naturaleza, la sensación de libertad y la posibilidad de disfrutar más de su tiempo de ocio. Por el contarrio a Jose le gustaría trabajar en una ciudad porque le parece que tendría mejores perspectivas económicas.

-Credes que é importante que se asente a xente nova no municipio, ainda que nin fagan vida nin traballen nel?.

Para Arturo estaría bien que hubiese un poco más de oferta laboral en el mismo municipio para crear grupos más cohesionados de vecindarios, comunidades de vecinos… y hacer una población más coordinada para resolver los problemas propios de cada población. A Jose también le parece interesante añade que un municipio dormitorio no genera recursos de ningún tipo.

-Canto tempo vos leva acudir ao lugar de traballo? Que transporte utilizades? Ten boas comunicación (bus, tren, etc) San Sadurniño con outros municipios?


Arturo tarde unos 45 minutos y Jose unos 10. Ambos afirman que existen un buen número de posibilidades para moverse en la comarca (bus, feve y vehículo particular), pero que las dos primeras tienen serias carencias en los horarios.

-Qué servicios vos gustaría que houbera no municipio que non existan actualmente? Que limitacións lle vedes ao municipio, e que puntos fortes?

Arturo opina que el municipio está bien dotado de servicios, que le gustaría algún comercio más pero que para ser un municipio rural, “no está mal”. Afirma que para él lo mejor del municipio es el buen trato entre la población y la rapidez y cercanía con la que eres atendido en las tiendas, en el centro de salud, el ayuntamiento, etc. Jose opina que el ayuntamiento ha hecho un gran esfuerzo para que la población pueda disponer de un buen número de servicios dentro del municipio sin tener que moverse a otras poblaciones más grandes.

-Qué cambios vedes na vida rural actual do municipio que poideran ter mudado nas últimas décadas? por exemplo, segue vivindo a población do sector primario?

Arturo opina que la gente joven vive aquí, pero trabaja fuera, así que no se demandan muchos servicios. Quizás el pueblo tenía más vida comercial antes, cuando la gente intercambiaba sus excedentes y se dedicaba al sector primario. Jose añade que el ayuntamiento ha intentado modernizar el campo, que hay muchas ayudas para la creación de empresas y que la llegada de internet ya permitido mejorar las comunicaciones y abrir la mentalidad de la población.

-Coñecedes a xente que viva exclusivamente do campo? Se é asi, viven ben? Credes que é un estilo de vida moi sacrificado?
Tanto Arturo como Jose conocen gente que trabaja el campo pero a nadie que se dedique a eso exclusivamente. Opinan que es un estilo de vida muy sacrificado y que aporta un beneficio económico muy reducido en función de la inversión de tiempo y dinero. Además afirman que la población joven no está por la labor de continuar ese estilo de vida por el hecho de no poder disfrutar de vacaciones ni de horarios fijos.

-Veríades ben que se implantaran no municipio calquera tipo de empresas e industrias para dar traballo á poboación?

Los dos están de acuerdo en que todo lo que sea traer empresas al municipio y atraer población que permita hacer fuerte al municipio en todos los aspectos es positivo. Ninguno le ve, en principio, ningún tipo de inconveniente a que se asiente cualquier tipo de industria en el municipio.

-Qué diferencia encontrades de vivir en San Sadurniño a vivir na cidade?

Arturo destaca algunos puntos negativos, como estar más alejado de todo, lejos de los amigos, difícil hacer compras grandes y los inviernos más solitarios. Jose por el contrario destaca la tranquilidad alejado pero echa en falta el cine, el teatro, pubs, restaurantes y la limitada oferta cultural y de ocio.

Conclusiones

Esta conversación con dos habitantes permanentes de una zona rural, uno conmutador y otro no tanto, ha sido muy productiva. Queda claro que la nueva población demanda nuevos servicios y mejores comunicaciones y, en un primer momento, no siente ningún vínculo von el municipio en si y no le da mucha importancia  al tema de las fusiones. Solo se busca mejor calidad de vida y tranquilidad, aunque haya que desplazarse para trabajar. Se trata del perfil típico del conmutador, pero en el caso de Arturo y de Jose no hay pluriactividad, es decir que no se dedican a los labores del campo para complementar su trabajo remunerado. Tampoco ven nada negativo en que empresas de todo tipo se asienten en el rural mientras den empleo. El hecho es que muchas empresas se asientan en el rural simplemente para pagar unos sueldos menores, por las ventajas fiscales y para que no genere tanta polémica su daño medioambiental, que suele ser alto.
Este es el perfil-tipo de población que se traslada al rural. La pregunta es: se modificará la esencia del rural si la nueva población no se dedica a la agricultura? Se modificará el paisaje que la agricultura tradicional ha modificado durante cientos de años? Respetará los recursos la nueva población como lo ha hecho la población autóctona?.

martes, 8 de mayo de 2012

Entrevista co concelleiro de desenvolvemento rural. (II) Economía, potencialidades e limitacións

Intasa, do Grupo Toxeiro, en San Sadurniño

Segunda parte da entrevista con Ignacio Fernández, técnico de desenvolvemento rural do concello de San Sadurniño.


Neste segundo bloque de preguntas falaremos da economía do municipio, asi como dos puntos fortes e débiles que pode ter un municipio rural como San Sadurniño.


J: Pensou algunha vez na fusión con municipios cercanos?

I: O certo é que non, por un motivo moi sinxelo. A mayoría dos municipios rurais non teñen os problemas económicos dos municipios que encheron a súa burbulla inmobiliaria. Aquí o ritmo de construcción é igual ou incluso superior ao que había antes da crise. Nos están vendendo una situación que non se da en todos os municipios. Nós temos superávit dende o ano 2007. Non houbo perdas e polo tanto non consideramos a opción da fusión porque non a precisamos. Non hai débedas. O único problema é o paro, que si que é maior que antes, xa que o mercado de traballo é o mesmo para toda a comarca e Ferrol non está moi ben nese senso.

J: Cómo afectou a crisis á economía do municipio? A qué sectores? Reducíronse as axudas públicas?

I: A crise aféctanos coma a todos. Claro que recibimos menos axudas e ese é o maior problema. Temos menos diñeiro pero os mesmos gastos. Pero aínda recibimos partidas importantes, como medio millón de euros para rehabilitar un pazo que pertencía a una orde relixiosa, que será o novo edificio do concello o ano que ven. Este concello non tivo una burbulla inmobiliaria tan grande coma outros e iso permítenos sobrelevar esta crise posto que non pagamos polos excesos do pasado.

J: Cree que as potencialidades do municipio están relacionadas coa agricultura, ou pola contra con outros sectores (servicios, industria, construcción, turismo)?

I: Evidentemente o noso maior potencial na actualidade é a producción agrícola. O 30% da superficie do municipio está adicada a usos agrícolas. Existen dúas zonas especialmente productivas: o Val do Río Grande de Xubia e Bardaos por ser un espacio chá no que houbo concentración parcelaria. Tamén podemos falar dun forte potencial gandeiro xa que no municipio se contabilizan 3000 cabezas de gando, con dúas empresas lácteas importantes (Bohal e O Casal). Tamén existen producción de horta e fruticultura, e moitos productos ecolóxicos que se poden colocar fácilmente na cidade. Ata fai uns anos existía no municipio una certa tradición na producción de sidra que se está intentando recuperar. Adquire moita importancia a producción forestal, case toda de eucalipto, recurso xestionado por medio da antiga UXFOR (Unidade de Xestión Forestal) que actualmente chámase SOFOR (Sociedad Forestal).
Con respecto aos outros sectores existe unha gran importancia do sector enerxético con producción de enerxía eólica e de biomasa, e con respcto á industria está situada en San Sadurniño unha gran empresa que é INTASA, do grupo Toxeiro, que se adica á producción de taboleiros de madeira.
Con vistas ao futuro, existen tentativas de crear no concello un parque empresarial en torno á fábrica de INTASA. Pensamos que sería viable pola boa situación estratéxica do concello, moi preto de vías de comunicación tan importantes como a A-6, a Ap-9 e, nun futuro, a conexión coa transcantábrica; e do Porto de Ferrol.

J: Qué limitaciones pensa que afectan ao municipio á hora de arranxar certas dificultades ou carencias?

I: Agora mesmo creo que son 4 as principais dificultades as que ten que afrontar o municipio. Serían o tema demográfico, xa que a media de idade do municipio ronda os 50 anos, o que fai necesario atraer xente. Os gastos son moi elevados e non nos podemos permitir perder máis poboación. Logo está o tema industrial. O Plan Sectorial do solo empresarial de Galicia directamente di que “as industrias deben estar nas ciudades”, algo que afecta directamente a municipios coma San Sadurniño. Outra limitación sería a estructura da propiedade, que como se pode imaxinar, da lugar a numerosas complicacions, e por último o tema económico, xa que contamos con menos axudas.

Conclusións

O concello de San Sadurniño tivo a sorte de non ter no sector inmobiliario o seu principal motor. Mentres todos pensaban en construir e construir, San Sadurniño, asi coma outros municipios rurais, tentou reconvertirse nun espacio donde prima o sector primario, pero cun salto de calidade e de concentración vertical, como as citadas industrias de leite e queixo, sen dúbida un dos puntos febles de Galicia, que produce en cantidade pero non transforma, co que se perden gran parte dos beneficios. Chama tamén a atención o especial fincapé que se lle dá á explotación forestal e a recuperación de bosques autóctonos. Os intentos de crear un parque empresarial parecen interesantes sempre e cando se fagan tentativas de que sexa acorde co espazo no que se ubica, o que lle dará unha peculiaridade que non se practica moito neste país, como é construir de manera acorde co paisaxe do arredor. Isto será moi complicado tendo en conta que a fábrica de Intasa, na imaxe, rompe bastante co medio.
San Sadurniño conta, coma nos di Ignacio, con unha posición priviliexiada, estratéxica, e tamén con moitos problemas estructurais que comparte coa maior parte dos municipios rurais galegos. Só podemos agardar e ver que lle depara o futuro a este peculiar municipio, que se trata dun paraíso rural preto da séptima cidade galega.